Spierpijn

Voor we iets over spierpijn vertellen, is het goed om het begrip pijn te omschrijven. Een goede definitie is afkomstig van de International Association for the Study of Pain: ‘pijn is een onaangename, zintuiglijke en emotionele ervaring ten gevolge van een dreigende of feitelijke weefselbeschadiging’.

Dit houdt dus in dat er naast de feitelijke pijn, ook emotionele aspecten bij pijn een rol spelen. Deze beïnvloeden de pijnbeleving en het pijngedrag.

Anders gezegd: als je spierpijn hebt door een forse kneuzing, opgelopen tijdens sporten, dan zal er vaak verschil zijn in beleving van die pijn, bijvoorbeeld naar gelang je die wedstrijd gewonnen of verloren hebt. Belangrijk voor je huisarts of chiropractor moet zijn: pijn is wat de patiënt zegt dat pijn voor hem of haar is, en ook in welke mate de patiënt zijn pijn ervaart.

Spierpijn is pijn die ontstaat in beschadigde of ontstoken spieren. Het alleen stijf zijn van spieren is ook een vorm van lichte spierpijn. Aangezien praktisch het hele skelet door spieren wordt bedekt kan spierpijn dus ‘van top tot teen’ voorkomen. Zelfs een aantal inwendige organen zijn voor een belangrijk deel opgebouwd uit spieren (bijvoorbeeld hart en darmen) zodat ook daar spierpijn kan voorkomen.

Iedereen heeft wel eens spierpijn. Ongeveer 40% van de Nederlanders heeft tenminste één keer per week last van spierpijn. De meeste spierpijn klachten komen voor in rug, nek en schouders, waarvan rugpijn de meest voorkomende is (25-70%). Ook bijna 80% van de hoofdpijnklachten ontstaat door spierpijn. Dit wordt spanningshoofdpijn of tension headache genoemd.

De meeste spierpijnklachten ontstaan acuut of binnen één tot twee dagen na de overbelasting en zijn goed en snel te behandelen. Een klein deel wordt chronisch.
Extreme spierpijn zoals spierkramp, of bij een spierscheur (zweepslag), laten we hier buiten beschouwing.

Symptomen van spierpijn
Spierpijn ontstaat bijna altijd door weefselbeschadiging en is meestal zeurend van aard. Het kan zich uiten als een stijf of pijnlijk gevoel. Naarmate de weefselbeschadiging groter is zal de pijn heviger zijn en afhankelijk van de ligging van de spier zal de pijn dieper of oppervlakkiger zijn.

Oppervlakkige pijn is beter aan te geven dan diepe spierpijn en zal door drukken op de aangedane spier, toenemen. Spierpijn als gevolg van een directe kneuzing, is door de oppervlakkige lokalisatie beter aan te geven of aan te wijzen dan spierpijn door een diepe ontsteking.

Aangezien de kwaliteit van spieren met het stijgen der jaren achteruitgaan, is het logisch dat spierpijn meer voorkomt naarmate men ouder is. Spierpijn, veroorzaakt door verhoogde spierspanning, zoals bij spanningshoofdpijn, heeft ook een zeurend of soms een bonzend karakter.

Hoe ontstaat spierpijn?
Meestal ontstaat spierpijn door verkeerde belasting of overbelasting van de spieren. Met name spieren die nauwelijks of niet gebruikt worden zijn extra gevoelig voor spierpijn.

Bij overbelasting worden spiervezels beschadigd. Is de schade gering, dan heeft dat alleen maar een wat stijf gevoel tot gevolg. Is de schade groter, dan komen stoffen vrij die een lokale ontstekingsreactie teweegbrengen, waardoor pijn ontstaat. Dit gebeurt vaak pas 1 of 2 dagen later, hetgeen verklaart dat spierpijn pas later optreedt.

Soms ontstaat spierpijn bij ziekten die met koorts gepaard gaan. Spierpijn bij griep of verkoudheid zullen de meeste mensen goed herkennen. Ook hier komen bepaalde stoffen in de spieren vrij die pijn veroorzaken. Merkwaardig is dat hier de stoffen veel sneller vrijkomen, waardoor de spierpijn ook sneller optreedt. Vaak merkt men aan de flinke spierpijn dat er een verkoudheid of griep op komst is.

Spierpijn of stijfheid kan ook optreden bij blootstelling aan temperatuurwisselingen zoals bij koude, wind en tocht (‘kou op de spieren’) of door een langdurig verkeerde lichaamshouding, bijvoorbeeld wanneer je uren in de auto zit. Bij een langdurig verkeerde lichaamshouding speelt dan verandering van de spanning in de spieren een rol.

Een andere vorm van spierpijn is de veel voorkomende spanningshoofdpijn. Hierbij wordt de hoofdpijn veroorzaakt door een verhoogde spanning in de spieren van nek, schouders en schedel. Meestal is stress, vermoeidheid of soms een verkeerde houding de oorzaak.

Er is nog een groot aantal aandoeningen die ook vaak met spierpijn gepaard gaan als gevolg van het vrijkomen van stoffen die spierpijn door spierbeschadiging geven. De meest bekende aandoeningen zijn reumatische ziekten en het fibromyalgiesyndroom.

Daarnaast kan bij allerlei soorten ontstekingen spierpijn voorkomen. Dus ook bij een longontsteking, keelontsteking of bij een flinke ‘buikgriep’ kan je spierpijn hebben.

Is spierpijn ernstig en wat kan je ervan verwachten?
Spierpijn is een verschijnsel van een onderliggende spierbeschadiging, of van een verandering in de spierspanning. Het is zelden ernstig, maar wel lastig. Meestal verdwijnt de pijn spontaan, variërend van enkele uren tot dagen. Na een lange autorit zal de spierpijn sneller verdwenen zijn dan na een forse kneuzing van spieren.

Wat kun je er zelf aan doen?
Spierpijn verdwijnt in verreweg de meeste gevallen vanzelf. Meestal kun je er zelf ook wel een verklaring voor geven. Spierpijn kan verlicht worden met een eenvoudige pijnstiller als paracetamol. Ook het warm houden van de spieren, middels een warme douche of bad, kan de pijn wat verlichten.

Bij een kneuzing, waarbij de spierpijn vaak plaatselijk is, kan koelen met ijszakjes gedurende vijf tot tien minuten om de drie tot vier uur aangenaam werken en/of de zwelling tegengaan. Je dient dan wel de huid tegen bevriezen te beschermen door de ijszak in een handdoek of theedoek te draaien.

Spierpijn kan goed met chiropractie worden behandeld. De behandeling zorgt voor een sneller herstel en klachten zullen minder lang aanhouden.